ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΒΛΑΣΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΣΚΕΨΕΙΣ, ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1950 - 1975, ΜΕ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ.
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΡΙΣΙΜΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΣΤΑΘΕΙ ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΕΝΟΣ ΓΟΝΙΜΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.
ΩΣ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ, ΟΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΑΝΑΡΤΟΥΝ ΣΧΟΛΙΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΡΘΡΑ. ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΝΤΑΙ ΣΤΟ e-mail: diadromeszois@gmail.com

Τετάρτη 12 Αυγούστου 2009

Στη μέση του Ψυχρού Πολέμου

Κάποιοι, βλέποντας το βιβλίο του Πέτρου Βλάσση, θα πουν ότι πρόκειται για την προσωπική, μικρή ιστορία ενός άσημου ανθρώπου. Θα πουν ότι μες τους τόσους ανθρώπους που αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, ενάντια στην αυταρχικότητα και τη δικτατορία, δεν υπήρχε ιδιαίτερος λόγος για έναν Λευκιμμιώτη να καθίσει και να γράψει για τη ζωή του. Άλλωστε, τι είναι αυτό που τον διαφοροποιεί από όλους τους άλλους, ποιος ο λόγος να διαβάσουμε το βιβλίο του;

Τον Πέτρο Βλάσση τον γνωρίζω από την παιδική μου ηλικία, λόγω της φιλίας μου με τον γιο του, Σίμο. Δεν έτυχε ποτέ να κουβεντιάσω μαζί του για το παρελθόν του, ούτε κάναμε γενικότερα πολιτικές συζητήσεις. Γνώριζα μόνο ότι κατά την περίοδο της Δικτατορίας, ο Πέτρος, στρατιώτης ων, λιποτάκτησε και φυγαδεύτηκε στο εξωτερικό με τη βοήθεια της Αμαλίας Φλέμιγκ. Γνώριζα ότι ήταν αριστερός, αλλά ανέντακτος, από κείνους τους ρομαντικούς που είναι κάπως δύσκολοι χαρακτήρες γιατί δεν κολλάνε πουθενά – μένουν αμετανόητα προσηλωμένοι σε κάποιο σοσιαλιστικό όνειρο.
Την περιπέτειά του, λοιπόν, τη γνώρισα όταν συνεργαστήκαμε για την παρουσίαση του βιβλίου του στην Κέρκυρα. Πήρα το βιβλίο και άρχισα να το διαβάζω, προκειμένου να εντοπίσω τα στοιχεία εκείνα που άξιζαν να προβληθούν. Οφείλω να ομολογήσω ότι η δομή του μου φάνηκε κάπως περίεργη, αλλά δεν μπορούσα παρά να εκτιμήσω την αμεσότητά του, την ανεπιτήδευτη λογική με την οποία στήθηκε. Και όχι μόνο αυτό. Σελίδα τη σελίδα, οι «Διαδρομές Ζωής» κέντρισαν μέσα μου και το αισθητήριο του ιστορικού.
Η σύγχρονη ιστορία δεν περιλαμβάνεται στα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα, ούτε αποτελεί μέρος της έρευνάς μου. Η πολιτική ιδεολογία του Πέτρου Βλάσση δεν ταυτίζεται με τη δική μου. Παρόλα αυτά, η πραγματικότητα που σκιαγραφείται στο βιβλίο, τα όσα ο συγγραφέας έζησε και έπραξε, αυτά που ο ίδιος και οι ομοϊδεάτες του βίωσαν, δεν μπορούσαν παρά να εγείρουν τη βαθιά μου εκτίμηση.
Τα όσα περιγράφονται στις «Διαδρομές Ζωής» δεν αποτελούν απλώς μία προσωπική ιστορία. Ειδομένα στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου που τότε μαινόταν σε όλη του την ένταση, αποκτούν άλλο εύρος και βάθος. Πρόκειται για τη συνταρακτική ιστορία πολλών νέων Ελλήνων, οι οποίοι ασπάζονταν τον ιδεαλιστικό, ανθρωπιστικό Σοσιαλισμό, την πούρα ιδέα της Δημοκρατίας, και οι οποίοι, αφού διώχτηκαν από την Ελλάδα των Συνταγματαρχών, βρέθηκαν στη μέση δύο πανίσχυρων αντιμαχόμενων συνασπισμών. Η φιλελεύθερη Δύση και η κομουνιστική Ανατολή έριζαν για την κυριαρχία στην Ευρώπη και όλον τον κόσμο, διεκδικώντας η καθεμία για τον εαυτό της έναν μεσσιανικό σχεδόν ρόλο με σημαία τη Δημοκρατία και την Ελευθερία.
Η αυταρχική (στην προκειμένη περίπτωση όχι πολιτική) Δεξιά καταδίωξε τον Πέτρο Βλάσση από την Ελλάδα. Η αυταρχική (κομμουνιστική) Αριστερά δεν του άφησε χώρο να σταθεί στην Ευρώπη. Τι αντίκτυπο να είχε άραγε αυτή η αντιμετώπιση από πλευράς του κομμουνισμού στον νεαρό Πέτρο και τους άλλους που σαν κι αυτόν πρέσβευαν τα σοσιαλιστικά ιδεώδη; Τι να σκέφτηκε για τον κόσμο και τις τύχες του ο Πέτρος Βλάσσης, όταν ένα πρόσωπο του ζήτησε να εργαστεί είτε για τη CIA είτε ως Σοβιετικός κατάσκοπος, λες και δεν είχε ιδιαίτερη σημασία;
Πώς να αντιμετωπίσει ένας νέος την ψυχρή πραγματικότητα ότι οι άνθρωποι και οι λαοί γίνονταν ένα παιγνίδι μεταξύ των ισχυρών που πάνω από όλα νοιάζονταν για τη διατήρηση μίας ισορροπίας που θα επέτρεπε στον καθένα να ελέγχει τη σφαίρα επιρροής του και να επιβάλλει με σκληρότητα μία πειθαρχία που λειτουργούσε απαγορευτικά για την ουσιαστική πρόοδο και την ελευθερία των λαών;

Ο Ψυχρός Πόλεμος έχει πλέον λήξει και κάποιοι βιάστηκαν να μιλήσουν για θρίαμβο της Δημοκρατία και της Ελευθερίας. Η σημερινή πραγματικότητα, όμως, τους έχει διαψεύσει. Οπωσδήποτε δεν ζούμε σε καθεστώς τρομοκρατίας, ούτε πλέον φοβόμαστε να εκφράσουμε την άποψή μας. Οι αρχές της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, τουλάχιστον στον δικό μας, ανεπτυγμένο κόσμο έχουν επικρατήσει ως πολιτική ιδεολογία, η ποιότητά τους, όμως, τίθεται υπό κρίσιν. Σήμερα οι πολιτικές προκλήσεις είναι πολύ διαφορετικές από ότι το ’60 και το ’70, όμως τα ζητούμενα είναι τα ίδια με αυτά που σκιαγραφούνται στις «Διαδρομές Ζωής»: όραμα, δράση και ακεραιότητα.

Ανδρέας Γραμμένος

Δεν υπάρχουν σχόλια: